Toàn văn lời Thần tổ dạy con cháu (Phần 1)

TOÀN VĂN LỜI TỔ DẶN CHÁU CON HỌ NGUYỄN VIẾT

(Chép lại lời tổ dạy khi anh Nguyễn Viết Quế đại diện dòng họ đi xem thầy xin chỉ dẫn về làm nhà thờ họ)

 

Vui mừng gặp được cháu con đây

Tuy rằng định phận một mình đang nghe

Ta đây theo dõi cháu con

Đường đi lối lại giặm đường con ơi

Giúp cho con cháu đời đời

Nhưng mà lệ bái phụng linh chưa rành

Nhắc con nhắc cháu đành lòng

Nghe ta thì được mọi việc làm hanh thông

Giờ đây cụng chịu bất công

Từ bi hỉ xả từ lâu đã rồi

Xưa kia họ tộc có thầy đồng

Tự vi sư thờ cúng từ đường anh linh

Nhưng mà mai một ở trần

Phụng linh chưa đặng truyền thời chưa xong

Từ đường vốn cổ đã lâu

Vời cung sào mực trên đầu là ai

Làm quan ngự tại khâm sai

Từ thời thái tổ họ Lê ban về

Sắc phong tiên tổ đề huề

Nhưng mà tan nát bốn bề con ơi

Giờ đây ta chỉ cháu con

Những điều suy nghĩ việc làm sau đây

Từ đường huynh đệ bàn rồi

Các giòng chi đã phái thời đang yên

Nhất tâm nhất niệm các con làm

Nhưng mà ta chỉ các con thế này

Sào mực từ đường hướng ấy là hay

Chớ mà sai hướng khuyết đinh khuyết tài

Từ đường cổ tích để đài

Trung tu tôn tạo làm gỗ thời mới hay

Ở đó thành điện thượng cung

Trùng tu sơn sửa sơn son thiếp vàng

Được mùa chớ phụ ngô khoai

Nhằm khi thất bát lấy ai bạn cùng

Gốc tích tiên tổ để dùng

Phong ba bão táp chiến tranh lạ lùng

Vững bền chống chọi ở trần

Lưu tích phúc đức trường đinh thọ trường

Con cháu muốn thiết lập từ đường

Để cho cổ kính phần âm hưởng nhờ

Từ đường cũ để thành thượng điện

Đó là đền thờ phụng linh tiên tổ

Con làm hạ đường cho đẹp bái đường phụng ta

Để cho các bậc tiên tổ nhà ta

Quân quan rất lớn về thời rất đông

Họ đương tiên tổ cũng đông

Để khi tế lễ đông con cháu nhiều

Vào ra thiên hạ xem nhiều

Nâng cấp con nhớ nghe điều ta ban

Nâng cao nhà cũ thành thượng điện từ đường

Các con góp sức góp tâm mà làm Hạ điện

Khang trang long chầu hổ phục đầu rồng nghe con

Bốn mái vuốt ngược là son

Ngự tiền cá chép hóa rồng con ơi

(Bốn góc nhà thờ có rồng chầu hổ phục. Còn mực thước, sào mực nhà thờ cũ là phát đinh phát quan nên không thể mở được,. Chỉ trùng tu, làm mái cột,  kèo hỏng cái gì thay sửa cái đó chứ không thể thaó giỡ được, có thể nâng nền nhưng không được chắp kê cột nhà lên. Thành thượng điện, đó là cái đền thờ)

Có phù có phép ban ra

Sắc phong chuẩn chỉ tổ ta ban lành

Ta đây thần tổ họ này

Quận công quốc thích là quan đại thần

Con nghe ta bảo rõ ràng

Gần xa nối gót hồng ân thế này

Thương thay trong họ đắng cay

Phạm cung chết trẻ chết oan rất nhiều

Phạm cung trùng phục trùng tang

Hồn đang giam giữ chưa về được đâu

Phạm cung chết nghiệp chết đường

Hồn đang giam giữ chưa về được đâu

Kêu van khấn vái kêu cầu

Thành tâm cúng vái trên đầu là ai

Chẳng thỉnh chẳng báo ta đâu biết gì

Biết rằng thấy đó đứng nhìn

Để xem con cháu ai sinh ra mình

Nhắc con nhắc cháu điều này

Giỗ thời hết khó rước từ đường nhập đinh

Để khi ngày giỗ, tết, tế lệ phụ huynh

Vu lan báo hiếu về trình với ta

Nhưng mà con cháu thật thà

Biết rằng thác về âm phủ hết tang phụng thờ

Không trình không báo chẳng tơ vương

Chỉ phụng linh phụng sự khói hương ở nhà

Giờ đây ta chỉ các con

Nghe ta để biết việc làm lại sau

Nhắc con nhắc cháu làm mau

Cầu siêu phả độ chuộc hồn về đi

Hồn đang giam dự khắp nơi

Kêu van đói rét ta thời thương thay

Phạm cung chết nghiệp ta chỉ các con hay

(Giải thích: Chết ngoài nhà gọi là chết đường chứ không phải chết trong nhà. Chết bệnh viện, chết trôi, chết chiến trường... đều là chết đường nên hồn đang bị giam giữ chưa về được đâu. )Chết trẻ chết oan, cầu siêu phả độ mở các phương đông tây nam bắc trung thiên mà nhờ. Mở cửa 9 tầng địa ngục, giải nghiệp chết trẻ, giải nghiệp chết oan, giải cung vô tự không có con trai nối giòng khuyết thứ phải lập ngôi, cắt nghiệp giải thoát đi để trần gian khỏi vấn vương)

Cầu xin học vấn quan trường

Học thông tài giỏi đường quan chẳng thành

Giờ đây ta chỉ ngọn ngành

Cho con cho cháu biết điều làm đi

Mộ phần cất bốc chuyển đi

Không tiền hoàn thổ, long triệu thờ cũng không

Cất bốc phần mộ  về chẳng báo thổ công

Thổ công ra chỗ cũ kêu về không xong

Võ lâm giữ hồn giữ phách.

Nhắc con nhắc cháu điều này

Nghe ta phải biết tạ đi mà nhờ

(Giải thích: Khi cất bốc phần mộ có tiền bỏ vào trong huyệt, cào đất lại rồi xin võ lâm, thổ thần, long mạch tài thần ở đó và xin phần hồn được trả nợ âm và làm quà biếu xen gì ai rồi khi đó mới kêu hồn nhập hài nhập cốt rồi mới nắp tiểu lại, đưa hồn lên trên long triệu, có hiệu bụt, rồi mới rước về nghĩa trang mới, khi táng phải để tờ giấy hiệu bụt trên tiểu rồi mới tấp đất chứ đây làm sai hết)

Cho nên con cháu quẩn quanh

Kêu van khắp xứ chưa thành được đâu

Giờ đây phúc chỉ trên đầu

Cháu con nghe được bàn đi mà làm

Trần gian nhà cửa đề huề

Âm phủ thiếu thốn đủ bề con ơi

Đi vay đi mượn khắp nơi

Thiếu nhà thiếu cựa thiếu đồ dùng

Quần áo rách nát tan tành tả tơi

Tiền vàng con cháu đốt nhiều

Đốt vải đốt áo đốt dày dép khêu nát tan chẳng dùng

Đốt mà khêu rách mần chi

Khêu rách đừng đốt mần chi cho tốn tiền

Đốt nhiều không ghi rõ cho ai tiêu dùng

Cho cha cho mẹ lạnh lùng

Phải ghi cho rõ mộ phần táng đâu

Thổ công bản xứ giữ liền

Không xin không xỏ chẳng đưa về được đâu

(Dặn con cháu cấp cho ai ghi rõ họ tên, táng tại nghĩa trang nào.. thổ công mới cho đưa về)

Dặn con dặn cháu điều này

Sống ăn chết hưởng cúng cho đúng ngày

Chớ đừng cúng trước con ơi

Năm nay khuyết một sang năm khuyết mười

(Chết trẻ cũng như chết già, chết mồng mười là cúng mồng 10 đừng cúng mồng 9)

Giờ thìn cúng vái trước đi

Giờ tỵ đốt mạ hồn về mừng vui

(Giỗ từ 9-10 h sáng cúng, 10-11 giờ đốt vàng mã. khi đốt phải ghi rõ ràng cho ai thì người đó mới giám nhận. Khi đốt vàng mã tuyệt đối không dùng que khêu cháy cho nhanh, cứ để tự cháy)

Giờ đây dặn với cháu con

Ngày giỗ ngày tế nhớ vuông tròn nghe con

Giỗ cha giỗ mẹ giỗ ông giỗ bà

Ngày giõ con nhớ xôi gà

Năm bát năm đũa quây quần vào nhau

Hai mâm cơm đạm bạc nghĩa tình

Bên anh bên chị họ mình mới vui

(Xôi gà ở giữa nhưng phải có 2 mâm cơm, mỗi mâm 6 bát cơm còn thức ăn tùy con tùy cháu ăn gì cúng nấy).

Cau trầu chẻ miếng cũng không

Nước chè đậm đặc lạnh đâu hương gì

(Khi cúng giỗ nước chè phải nóng sốt, mở ra có khói. Cau trầu giõ cha têm 7 miếng, giỗ mẹ têm 9 miếng).

Soạn ra phúng bái mới thành

Âm thời hưởng trước mới dành cháu con

Cho nên luẩn quẩn loanh quanh

Làm ăn chẳng được kêu van rất nhiều

Thứ nhất phải tu tại gia

Thứ nhì ra chợ, thứ 3 lên chùa.

Trách con trách cháu như đùa

Dại ơi là dại nhập gia cho thành

Cưới vợ lập thất báo đành tổ tiên

Vu quy hỷ sự báo liền

Nếu như báo hiếu cũng phải đành kêu đi

(Tức lầ cưới vợ, làm nhà phải về báo tổ trước rồi mới xin ngày rồi làm còn đây cứ đi xem ngày rồi về tự làm, xong nhờ người bốc bát hương thờ đó nhưng không về tổ để mời để rước nên mỗi lần thờ cúng tổ đứng ngoài nhìn vô )

Thổ công đang giữ con ơi

Tuy rằng to thật nhưng đến nhà người ta

(chú thích: Làm nhà, lập bát hương tại gia đình mà không xin nhà thờ, không thăm mộ phần, Không rước chân hương về thờ thì bát hương được lập cúng cho hay, cúng cho ma người ta ăn chứ ma nhà mình không được chi cả).

Muốn xem con cháu xa gần

Khỏe mạnh vui sướng tổ thời buồn vui

Nhưng mà đành phận nhìn vô

Chẳng biết lệ bái kêu xin như thế nào

Giờ đây trách con trách cháu đồng hao

Dù là con gái cũng thời báo đi

Xuất giá phải báo tổ đi

Lập thất cưới vợ báo tổ thời mừng vui

Sinh con sinh cháu đủ đầy

Có trai có gái đẹp ngời rạng danh

(Có con có cháu đầy tháng chặn tháng thì về nói mồm rồi cúng suông chứ không có văn sớ gì để cúng xin, không cáo tổ)

Giờ đây nhắc lại cháu con

Nghe ta mọi việc nên đành làm đi

Mộ phần thất lạc hai ngôi

Người ta đào rồi chẳng tìm được đâu

Nhắc con nhắc cháu trên đầu

Khi nào làm được nhớ thời làm ngay

Để cho tiên tổ cao dày

Phúc đức trong sáng giúp cháu con ở trần

Nhắc con nhắc cháu muôn phần

Tu niên nguyệt tận nghe ta mà làm

(Giải thích: Tức 30 là trừ tịch tất niên hết năm cũ sang năm mới. 30 tết sáng cúng, chiều đốt vàng, sáng thì mua quần áo vải vóc cho can cố ông bà cha mẹ anh em, cúng xong giờ mùi (1-3h chiều) đốt tiền vàng quần áo để âm lấy tiền về nhà, mặc thay đồ cái đã rồi 6h tối quay trở lại ăn cơm với con cháu. Con cháu tối đón giao thừa gọi là mừng xuân mừng tuổi, các con soạn tiền vàng mới lên bàn thờ gọi là tiền mừng tuổi cho phần âm, hay gọi là tiền cúng xuân. Tiền đó tối mồng 2 đốt để âm phần nhận tiền rồi đi giúp cho con cho cháu. Nhưng nay các con làm sai hết, nên khi âm cần thì không có, khi có thì không cần. Mà về trong 3 ngày tết 30, mồng 1, mồng 2, cha trời mẹ đất được về có 3 ngày, tối mồng 2 là phải đi rồi và tối 14 là về lại nhà thờ tết nguyên tiêu)

Thượng nguyên thơ xuân chính nguyệt vẹn tròn

Âm về phúc báo từ đường con ơi

Nhưng mà buồn ngược buồn xuôi

Tiền thời rách nát chẳng dùng được đâu

Áo quần rách nát tứ thân

Chẳng mặc chẳng được cháu con phụng thờ

Cúng nhiều khấn vái thế thôi

Âm không nhận được cái gì đâu con

(Nên 30 tết nhớ đốt tiền vàng quần áo cho các cụ để mặc tết, tiền vàng mới một cục đó thì tối 30 đón giao thừa, xôi gà chè cháo cúng lên rồi tiền đó để mồng 2 đốt khi đó âm mới có tiền)

Nhắc con nhắc cháu nhiều điều

Họp hội đồng gia tộc mà làm

Từ đường uế tạp con ơi

Nhắc con nhắc cháu nghe lời làm đi

(Sau 23 tháng chạp nước ngụ vị vỏ cây tắm rửa đồ thờ tự trên bàn thờ, vảy lau nền nhà cho sạch để đón tết đón xuân )

Vu lan báo hiếu không thành

Vong linh xá tội anh em về nhà

(Tức rằm tháng 7 vong linh được về nhà, về họ, nên nếu không cúng tế thì cũng phải dùng nước ngụ vị lau cho sạch sẽ, thắp cơn hương cơn khói để tổ về gọi từng người âm hỏi xem giao việc đã hoàn thành chưa nhưng trên từ đường bụi bặm uế tạp)

Nhắc con nhắc cháu đủ điều

Những ngày tế họ giỗ thời nghe không

Khi làm lễ cháu con nhất niệm chí thành

Phù phục qùy xuống cầu xin mới thành

Giờ đây nhắc cháu nhắc con

Trách con trách cháu nhiều điều chẳng để tâm

Khi cúng tế đứa nói chuyện suông

Đứa thời chợ búa đứa ngoài đồng tru đi

Đứa thời ngoảnh mặt đi ra

Đứa lo cơm cháy, đứa lo con khóc nhiều

Không nhất tâm phụng bái thì thôi

Đã thành tâm phụng bái từ đường im đi

Quỳ xuống cầu xin tiên tổ độ trì

Âm thời phúc đáp cho cháu con được nhờ

Cầu xin, con cháu nghe lời

Có văn có sớ xin gì ghi ngay

Xin rồi hóa tại từ đường

Ta thời chỉ bảo cho các phần âm độ trì

Các con khấn vái suông suông

Khẩu thực vô bằng chẳng được việc chi

Trách tiên trách tổ chẳng độ trì

Trách ai? chính là trách phận mình đi mới thành

Giờ đây nhắc con nhắc cháu làm lành

Nghe ta chỉ bảo việc này mới xong

Tế lệ cúng giỗ các con đã thành tâm

Quỳ xuống rồi lại làm chi thì làm

Xôi gà cúng tế lệ thời nói nghe

Có dư thừa cấm ăn ngửi trước cúng nghe con

Muốn ăn muốn thử hai nồi

Một nồi thì cúng, cúng xong rồi hưởng hâm

(Tức là xôi gà, xôi có thừa nữa thì cũng chưa được ăn. Nồi nước luộc gà đó đừng có nấu mì tôm ăn trước khi cúng xong không được đâu. Cúng xong rồi mới được ăn, mới được thử. Chứ bên đây xôi đơm cúng xong rồi, còn lại trong hông là bốc nhai luôn, ăn trước cúng sau, cúng cho làm gì).

Rót rượu chớ ngửi làm chi

Ngửi rồi đừng rót, buồn ơi là buồn

Uống rồi thì cúng làm chi

Làm chi cho đến nội tổ thời buồn ơi

Vong thời kêu tổ dạy cháu con

Rót rượu chưa rót ngửi chai làm gì

Rót rượu thì rót cho thành

Hai tay chắp bái củ hành mới xong

(Khi rót rượi nhớ hai tay cầm chai rượu vái ba vái, Vái trời vái đất vái tổ rồi mới rót. Chứ đây thò mũi ngửi rượu rồi rót thì rót mần chi).

Nhắc con nhắc cháu sửa đi

Đừng làm như vậy tổ thời buồn ghê

Vong linh kẻ chấp người chê (trách)

Quân quan tức giận cháu con ở trần

Chẳng ai bày vẽ cho trần

Việc làm cúng bái tâm thành thế thôi

Tâm thành nghĩ đến phụng linh

Nhưng mà nghi thức lễ thời chưa xong

Lễ thời con nhớ rõ ràng

Tay bưng chén nước tỏ lòng thành tâm

Nhưng phải rửa cho sạch, đói cho sạch, rách cho thơm

Cúng bái sạch sẽ tinh tươm mới làm

Từ đường chớ guốc dép kêu vô

Lội khắp chỗ nọ chỗ kia mang vào

Hôi tanh uế tạp phân trâu

Bùn thời dính dép vào từ đường phụng linh

Vào thời quần ngắn áo dài

Cúng bái sơ sài tiên tổ giận ghê

Nhắc con nhắc cháu thế này

Từ nay cho đến về sau nhớ làm

Từ đường guốc dép để ngoài

Rửa cho sạch sẽ mới vào phụng linh

Rửa tay rửa mặt cầu xin

Ta đây phúc đáp cháu con được liền

Giờ đây, nhắc con mọi việc nên làm

Đệ huynh sum họp bàn đi mà làm

Muốn thiết lập từ đường

Kêu huynh kêu đệ, kêu các chi mà làm

Thiết lập lệ cầu tại từ đường

Chỉ ngày chỉ tháng chỉ sào mực cho mà làm

Làm nhà thờ chiều cao chiều rộng cựa thượng song hạ bản

Bốn mùa xuân hạ thu đông

Câu đối trước từ đường rồi ta cho chỉ mà làm nghe con

Đường đi lối lại lối mòn

Nhà thượng nhà hạ phụng linh đời đời

Lưu danh vạn cổ thế thôi

Đời xưa dựng lại từ đường đặng yên

Đứng nguyên vị, trụ ở thiên (ở trửa trời)

Sinh đinh phát phúc học hành sáng thông

Hậu duệ con cái phụng linh

Thiết lập nhà hạ lưu danh muôn đời

Có trên có dưới ngời ngời

Sinh con, sinh cháu, mới sinh ông bà

(Xưa đời ông bà, dựng nhà thờ đó ví dụ như là đời ông đời cha dựng đó là báu vật, giờ đời con lại làm thêm thì đó là phúc tổ nhà ta).

Nhưng các con phá giỡ mực này không xong

 

(Đoạn này Tổ bày cho con cháu những người đang bị người khác lừa gạt tiền bạc, vay mượn không trả, cướp của cướp công của mình... trong đó có anh Quế)

Nhắc con nhắc cháu nghe lòng

Nghe ta chỉ bảo mọi việc làm hanh thông

Những tên cướp của cướp công

Con về ghi rõ ba tờ kê biên

Cau trù hoa quả rượu nước thiết lên

Vái giữa 5 vái, phải 3 vái, trái 3 vái

Khấn xin thỉnh độ ở tại từ đường một tờ

Ra trung thiên, con vái trên đầu 10 vái

Thập phương tam bảo xin phật bà quan âm độ cho

Vái hướng đông mộc 5 vái, xin thần linh đông phương giúp đỡ

Vái hướng tây kim 5 vái, xin phật bà tây phương giúp đỡ

Vái hướng nam hỏa 5 vái, xin tế thánh tiền giúp đỡ

Vái hướng bắc hắc thủy thánh tiền giúp đỡ

Vái xin những cái tên ngộ ngược cướp tiền hại con

Con đốt ngay trửa trung thiên

Ta sai quân quan cứu liền cho con

Buộc hắn phải trả cho con

Không thời ta nhui hắn chết các con yên lòng

Nghe ta chỉ bảo mà làm

Làm đi sẽ được tổ tiên nhà mình anh linh

Nuôi con ta chỉ cho con

Về đền Quan thánh Hoàng Mười kêu xin

Mệnh con quan thánh HOàng Mười

Ban phúc ban lộc con chẳng tơ vương ở trần

Nhắc con về tại đền quan Thánh Hoàng Mười mở xin

Xin quan thánh Hoàng Mười

Mở cung tài lộc Đông, Tây, Nam, Bắc, Trung thiên

Mở cung quan, mở cung phúc đức, mở cung tình duyên

Cho con cho cháu nương thuyền

Hanh thông học giỏi đường quan mà làm

Cầu xin cho con trai, con gái học hành nên quan

Có quan có chức vựng vàng

                                                   Nghe ta thì bảo việc làm con ơi

(Tổ nhắc họ tộc tổ chức cầu siêu phả độ 3 kỳ cho toàn họ )

Giờ đây nhắc nhủ cháu con

Về bàn huynh đệ việc làm đó đi

Cầu siêu phả độ 3 kỳ

Cấp cho tiên tổ 9 ngôi nhà, 9 bộ đồ dùng

107 bộ quần áo:

55 bộ nam trừ 21 nam chết trẻ, còn lại chết già

52 bộ nữ trừ 18 nữ chết trẻ, còn lại chết già

Dày dép mũ nón đủ đầy

26 hình nhân thế mạng 13 nam, 13 nữ

200 đinh vàng, 200 đinh tiền, 12 hộp vàng hoa

Thiết đàn phật, lễ phật, mở cung  mở ngục

Tán lòng  tướng ngựa quân quan mà làm

Làm xong con cháu họ hàng

Trai trai gái gái vựng vàng đó con

Cầu siêu phả độ 3 năm

Trời đất phần hồn, cháu con yên lành

Làm xong nghiệp ấy mới thành

Gia tiên tiền tổ nhà mình đặng yên

 

Giờ đây gặp được cháu con

Năm câu ba chữ lối mòn chỉ cho

Nhắc lại một việc đang to

Muốn thiết lập tái từ đường

Con về họp với đệ huynh mà làm

Hội đồng gia tộc đủ chi

Cầu ta ngự hoặc phái phó Nguyễn Cảnh Hoan

Sẽ ngự đồng lên giúp cho cháu ở trần

Hoặc Mai thánh đại đế thiên tôn ngọc bệ hạ Vua Mai sẽ ngự đồng

chỉ cho sào mực việc làm, chỉ cho quan chức ở trần nghe con

Gần nhà mình cũng có đền bản cảnh Thành hoàng

Cây hương ngọn khói thắp lên cho tỏ tường

Làm xong mọi việc ở trần yên vui

Chào con chào cháu tổ đi.